به گزارش خبرنگار حوزه اندیشه خبرگزاری فاری، حجتالاسلام رضا غلامی، رئیس شورای سیاستگذاری مجمع عالی علوم انسانی و اسلامی در نشست خبری هفتمین کنگره بینالمللی علوم انسانی اسلامی و ششمین جایزه جهانی علوم انسانی اسلامی که دوشنبه ۱۵ آبانماه برگزار شد با اشاره به اینکه زمانی میتوان به تحول بنیادین امیدوار بود که فضای علوم انسانی در کشور زنده و با نشاط و رقابت برای نقد و نوآوری ملموس باشد، گفت: برای تحول بنیادین باید اشراف لازم از سوی استادان و محققان نسبت به نظریات جدید جهانی وجود داشته باشد و گفتوگوهای آزاد علمی میان صاحبان نظریههای متفاوت چه در داخل و چه در سطح جهانی در حد بالایی انجام بگیرد.
وی ادامه داد: واقعیتی که نمیتوان آن را نادیده گرفت این است که سرمایهگذاری پژوهشی به ویژه در زمینه تحول در علوم انسانی بسیار اندک و چه بسا در حد صفر است. باید از مسئولان پرسید که سهم بودجه پژوهش علوم انسانی از کل بودجه پژوهش کشور چقدر است؟ چرا دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی علوم انسانی بودجه چندانی برای فعالیتهای پژوهشی و پیراپژوهشی ندارند؟ امروز گاهی از حمایتهای صندوق حمایت از پژوهشگران یا حمایت معاونت علمی و فناوری رئیس جمهور و بنیاد نخبگان از استعدادهای برتر و از نخبگان علوم انسانی میشود اما این حمایتها و حد و اندازه آنها بیشتر شبیه یک شوخی است.
وی با اشاره به اینکه فضای علوم انسانی دچار سیاستزدگی است، افزود: بعضی از جناحها به دنبال استفاده ابزاری از دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی علوم انسانی به نفع خود هستند و به همین دلیل، نه تنها آزاداندیشی در دانشگاهها کم شده است بلکه سایه نگاههای امنیتی بر سر استادان علوم انسانی دیده میشود.
غلامی مسأله دیگر در بحث تحول در علوم انسانی را به تصمیماتی که برای ارتقاء علوم انسانی گرفته میشود، مرتبط دانست و ادامه داد: خیلی از این تصمیمات، نه توسط متخصصان درجه یک این عرصه گرفته میشود و نه از پختگی کافی برخوردار است. این مطلب بارها و به درستی تکرار شده که مهندسین یا متخصصان علوم پایه با نهایت احترامی که برایشان قائل هستم، درک درست و عمیقی از علوم انسانی ندارند و معمولاً رفتار تحقیرآمیز و مخربی با این علوم دارند.
وی منطق آییننامه ارتقاء اعضای هیأت علمی را متناسب با عقلانیت حاکم بر علوم انسانی ندانست و افزود: این آییننامه ناقدپرور و نوآورپرور نیست و علوم انسانی را به شدت سطحی و کم عمق کرده است. برخی از بزرگان مشهور فلسفه در دنیا، بعد از ۲۰ سال یا در مواردی بیشتر، مطالعه و تأمل عمیق، تازه توانستند یک نظریه تحول آفرین ارائه کنند. دانشمندان ما در علوم انسانی و اسلامی زمانی میتوانند نوآوری کنند که با آنها مانند کارمند ادارات رفتار نشود.
رئیس شورای سیاستگذاری مجمع عالی علوم انسانی اسلامی بیان کرد: من زمانی که در اوائل دهه ۸۰ دبیر هیأت حمایت از کرسیهای نظریه پردازی بودم، آن زمان به مسئولان میگفتم تا زمانیکه بستر طبیعی و مساعد و شوقانگیز برای نظریهپردازی وجود نداشته باشد، برگزاری کرسیهای عرضه نظریه فایده زیادی ندارد اما همکاران من ترجیح دادند به جای ایجاد بسترهای نظریهپردازی، کرسیهای ارزیابی نظریات که وجود ندارد را تأسیس کنند!
غلامی روند اصلاح و تقویت آییننامه ارتقاء را هم غلط دانست و گفت: بعضی مسئولین عملگرای ما، نه فقط از علوم انسانی چیز چندانی نمیدانند، بلکه حاضر نیستند صورت مسأله را عمیقاً درک کنند. ما اخیراً یک متن ۸۰ صفحهای درباره نقد و ارزیابی آییننامه ارتقاء برای مسئولان فرستادیم اما آن مقام مسئولی که میخواست درباره آییننامه یک کاری انجام دهد، به من گفت که من حتی یک جمله هم از این متن مفصل شما نتوانستم برای درج در آییننامه پیدا کنم! من دوست داشتم به ایشان بگویم، ما نجار یا خیاط نیستیم. کار ما یک کار عمیق فکری است. اول آن ۸۰ صفحه را دقیق مطالعه کن و درباره محتوای آن تعمق کافی داشته باش تا تدریجاً متوجه بشوی اشکال کار کجاست، بعداً به طور طبیعی راه برای اصلاح آییننامه باز خواهد شد.
وی به عرضه مقاله توسط کنگره علوم انسانی اسلامی اشاره کرد و گفت: کنگره بین المللی علوم انسانی، اسلامی به منزله یکی از توابع مجمع عالی علوم انسانی اسلامی و البته به عنوان یک کنگره غیر دولتی، تا الان بیش از ۷۰۰ مقاله علمی خوب در ۱۶ رشته اصلی علوم انسانی عرضه کرده و این، کار کمی نیست.
این ۷۰۰ مقاله که اغلب با داوریهای سخت پذیرفته شده است، امروز به منبع علمی قابل توجهی برای محققان و دانشپژوهان این عرصه تبدیل شده است.
غلامی ادامه داد: ما در کنار برپایی کنگره، متون علمی گوناگونی را منتشر کردهایم که امروز از آنها به عنوان متن آموزشی یا کمک آموزشی استفاده میشود. یکی از مزیتهای فعالیتهای علمی کنگره علوم انسانی اسلامی، توجه جدی به نقد و تضارب آراء است. چه تضارب آرا با موافقان این علوم و چه مخالفان این علوم و در این ۱۵ سال، آغوش خودمان را به روی نقدهای عالمانه باز کردیم و حتی در برگزاری نشستهای نقد علوم انسانی اسلامی پیشقدم شدیم.
وی در پایان یادآور شد: همکاری با محققان دنیای اسلام یکی دیگر از اقدامات کنگره علوم انسانی اسلامی بوده است به طوریکه موفق شدیم علاوه بر شناسایی محققان برجسته در زمینه علوم انسانی اسلامی در نقاط گوناگون دنیا، با برخی از آنها رابطه علمی برقرار کنیم. امیدوارم کنگره هفتم نیز یک کنگره ممتاز در جهت تکمیل راهی باشد که از ۱۵ سال پیش آغاز شده است.
پایان پیام/