به گزارش خبرنگار حوزه اندیشه خبرگزاری فارس، خوراک‌دهی فکری و اندیشه‌ای در دنیای مدرن که انسان در آن زیر بمباران شدید اطلاعات و محتوای رسانه‌ها قرار دارد از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. یکی از افرادی که در عصر معاصر با ورود جدی خود در میدان اندیشه و فکر، پویایی و تکاپوی جدی داشت، مرحوم محمدتقی مصباح یزدی بود. از مناظره با سران کمونیست در اوایل انقلاب تا ردیه‌نویسی بر روشنفکران دینی و زمامداران عرفی‌سازی دین در جامعه و از همه مهم‌تر اداره مؤسسه امام خمینی در قم، از جمله کارهای ارزشمندی است که مرحوم مصباح آن را بر دوش گرفت و نتیجه آن پدید آمدن نزدیک به ۱۰۰ جلد کتاب بود.  

رهبری معظم در دیدار دانشجویی سال ۱۴۰۲ گفته بودند: «روی یک نقطه‌ محدود هم متمرکز نشوید؛ وسیع نگاه کنید، همه‌ی مسائل را ببینید. به نظر من همین که اینجا اسم آوردند از مرحوم شهید مطهّری، شهید بهشتی، مرحوم آقای مصباح و امثال اینها، خوب است، [کتاب‌هایشان] کتاب‌های خوبی است.» 

رهبری در مواضع دیگری هم آثار مرحوم مصباح را خواندنی و ارزشمند معرفی کردند: «الحمدلله آثار ایشان از همه جهت خوب است؛ آثار صوتی ایشان خیلی آثار خوبی است. سخنرانی‌های ایشان را یک مدّتی که در آن حسینیّه سخنرانی داشتند، در عصرهای ماه رمضان تلویزیون پخش می‌کرد؛ من می‌نشستم پای تلویزیون گوش می‌کردم.» 

رهبری درباره مرحوم مصباح گفته بودند: «بنده نزدیک به ۴۰ سال است که جناب آقای مصباح را می‌شناسم و به ایشان به عنوان یک فقیه، فیلسوف، متفکر و صاحبنظر در مسائل اساسی اسلام ارادت قلبی دارم اگر خداوند متعال به نسل کنونی ما این توفیق را نداد که از شخصیت‌هایی مانند علامه طباطبایی و شهید مطهری استفاده کند، اما به لطف خدا این شخصیت عزیز و عظیم القدر، خلاء آن عزیزان را در زمان ما پر می‌کند.» 

در ادامه به معرفی چند عنوان اثر اخلاقی و عرفانی برجسته از ایشان می‌پردازیم تا مخاطبان با تهیه و مطالعه آن‌ها خوراک فکری خود را از سرچشمه قابل اطمینانی کسب کنند

اسلام و اخلاق 

چیستی اخلاق و چگونگی پیدایش آن، نقش اخلاق در سعادت و شقاوت انسان، ملاک تشخیص اخلاق فاضله از اخلاق رذیله و روش اسلام در تهذیب اخلاق، ازجمله مباحث طرح‌‌شده در این کتاب است. این کتابچه، در واقع یکی از مقالات قدیمی استاد مصباح است که به‌وسیله انتشارات جهان‌آرا چاپ و منتشر شده است. 

دین و آزادی 

این کتاب، حاصل ۲ گفتار از استاد در مورد دین و آزادی در جمع طلاب بیان شده است. در گفتار نخست، مفهوم آزادی در فلسفه، اخلاق، حقوق و دین بررسی و رابطه دین و آزادی به بحث گذاشته شده است. در گفتار دوم نیز دیدگاه‌‌های گوناگون در مورد آزادی، نسبت ولایت مطلقه فقیه با آزادی، آزادی در صدر اسلام، تفاوت آزادیِ مورد نظر اسلام با غرب، حدومرز آزادی، راه‌های تحقق آزادی دینی و پاسخ به سؤالات دیگری از این ‌‌دست، مطرح شده است.

زیبایی شرور: شرور و بلایا؛ چرایی و وظیفه ما 

این کتاب با هدف پاسخ‌گویی به برخی مسایل مطرح درباره حکمت بلاها و مصیبت‌های دنیوی در دو بخش سامان یافته است. بخشی از مباحث این کتاب عبارتند از: ابعاد بلایا و شرور، چرایی خلقت شرور در عالم، فلسفه آفرینش انسان و رابطه آن با شرور، وظیفه انسان در برابر نعمت‌های الهی و بلایا. بخش دوم کتاب نیز مشتمل بر پاسخ‌های حضرت استاد به هفت پرسش مهم با محوریت مباحث بخش نخست است؛ پرسش‌هایی با مباحثی هم‌چون حکمت بلایا و آفات، نقش شرور در تکامل انسان، مطلوبیت شرور در نظام احسن، چرایی وجود شرور در عالم، و حکمت تشریع‌ها دستورات و احکام شرعی.

کاوش‌ها و چالش‌ها

این کتاب شامل سلسله سخنرانی‌های استاد در کانون بسیج اساتید دانشگاه علم و صنعت ایران است. جلد اول شامل ۹ سخنرانی در موضوعات زیر است: «مسئولیت‌ها در عرصه فرهنگ»؛ پلورالیسم دینی، مفهوم و مبانی و نقد دلایل آن؛ مرزهای جاذبه و دافعه و مدارا و خشونت در اسلام.

جلد دوم نیز در ۱۰ جلسه به موضوعات زیر پرداخته است: «رابطه متقابل مردم و حکومت ازنظر اسلام» شامل: تضایف حق و تکلیف، حق و تکلیف نسبت به خدا، فلسفه وجودی حکومت، رابطه حق و عدل، ملاک تعیین حق ازنظر اسلام و مکاتب غربی، اختلاف اساسی اسلام و غرب در ملاک تعیین حقوق، رویکردهای مختلف در بحث رابطه متقابل مردم و حکومت، تبیین رویکرد اسلامی در این موضوع، جایگاه مردم و حاکم در اندیشه سیاسی اسلام، مسئولیت مردم و حاکم در برابر خدا در اندیشه سیاسی اسلام، وظیفه حکومت و حق مردم در حکومت اسلامی؛ «ایمان، گوهر دعوت انبیا» شامل:

حقیقت ایمان، رد دو نظریه باطل درباره حقیقت ایمان و بیان نظریه صحیح در این باره، عوامل ازدیاد و تقویت ایمان، متعلق ایمان در آیات قرآن، نقد دیدگاه‌های دیگر در مورد متعلق ایمان، پاسخ به شبهات «تجربه نبوی» و «تفسیر هرمنوتیکی»، عدم تعارض وحی با علم و عقل، قرآن و نظریه «تکامل انواع»، پاسخ به شبهه «مشکل مجاز و استعاره در قرآن.

پایان پیام/