جشنواره تئاتر فجر یکی از مهم‌ترین رویدارهای نمایشی در کشور است، رویدادی که کمتر از 10 روز دیگر دوره چهل و دوم آن برگزار خواهد شد. جشنواره‌ای که همواره محل تغییر رویکردها بوده و دبیران مختلف برای آن اهدافی را متصور شده‌اند که با ایده‌آل‌های آنها و دورنمای‌شان از وضعیت تئاتر کشور تطبیق داده باشد. مهدی حامدسقائیان امسال وظیفه دبیری جشنواره چهل و دوم تئاتر فجر را بر عهده دارد. چهره‌ای که خودش از پژوهشگران حوزه تئاتر محسوب می‌شود و کتابی او درباره جشنواره‌های تئاتر مهم دنیا تالیف کرده یکی از منابع این حوزه در جریان‌شاختی جشنواره‌های جهانی تئاتر محسوب می‌شود.
در فرصتی که تا زمان برگزاری چهل و دومین جشنواره تئاتر فجر باقی مانده، در گفت‌وگوی صریح و شفاف تمامی سوالات پیرامون این جشنواره و البته نقطه نظرات کارشناسان مختلف را جویا شدیم.
در همه کارهایی که در کشور انجام می‌شود خبرگزاری‌ها و رسانه ها می توانند چشمان بیداری باشند و تولید اندیشه و فکر کنند، نقادی‌های رسانه می تواند به رشد تئاتر در کشور کمک کند و فعالیت جنب و جوشی که فرمودید می‌تواند یکی از ثمرات کار خبرنگارها باشد. شاید این کم جنب و جوش بودن به شخصیت من مربوط است، چون می‌گویند آدم آرومی هستم ولی نه اینگونه نیست چون یکی از چیزهایی که در کار فرهنگی به آن علاقه‌مند هستم حفظ آرامش و ثبات است. چون احساس می‌کنم کارهایی که جنجال برانگیز است و حرف‌هایی که مناقشه در بر دارد و رفتارهایی که از جامعه هنری انتظار داریم با یک منطق و منش اخلاقی درست باید انجام شود.
در شروع تصدی دبیری جشنواره نظرم بر این بود که جشنواره سال پیش با وجود پویا بودن یک مقدار دچار التهاب بود؛ تصمیم گرفتم از آن التهاب‌ها کم کنم برای همین به تیم رسانه‌ای گفتم که ما باید فرصت داشته باشیم که کار را با صبر و حوصله و درست انجام دهیم. البته این را هم بگویم که دبیر جشنواره امسال خیلی دیر انتخاب شد یعنی نزدیک به شهریورماه من حکم گرفتم می‌دانید این موضوع برای جشنواره فجر خیلی دیر است چون اسفندماه حداقل باید دبیر جشنواره فجر معرفی شود و فرصت کار بر روی ایده‌های خود برای ساختارهای جشنواره را داشته باشد با این شیوه واقعا سازگاری ندارم که شتابزده و بدون بررسی برخورد کنم، دو ماه اول کار من حالت پژوهشی داشت که چه کارهایی انجام دهیم و چه بخش هایی را کنار بگذاریم و چه سیاست‌هایی را می خواهیم دنبال کنیم.
فکر می کنم سیاست ها ابتدا باید دنبال شود سپس برنامه‌ها از دل این راهبردها بیرون بیاید، سعی کردم در دو سه ماه اول برنامه هایی که می خواهم فعال شود البته خودم با همین سه الی چهار ماه کاری که انجام دادم به ساختار جشنواره فجر خیلی انتقاد دارم این موضوع را به مدیران وزارتخانه هم گفتم. ولی بخشی از انتقادات را توانستم تا الان اصلاح کنم و نگذارم بازتاب و تاثیر منفی در جشنواره داشته باشد. در حال نوشتن یک پژوهش هستم که حدود 70 الی 80 صفحه آن را نوشته‌ام که انشالله می‌خواهم به شکل یک کتاب یا چند مقاله در بخش های پژوهشی مختلف جشنواره کار کنم.
بطور کلی جشنواره امسال را خیلی منظم دیدم. همه کارها را به خوبی پیش بردیم، نه تنها بخش‌هایی که نقطه قوت سال قبل بوده را حفظ کردیم بلکه بخش‌های دیگری هم به جشنواره اضافه کردیم، هر چند مقداری سخت و دشوار بود اما تا الان موفق بودیم و برنامه‌ها را انجام دادیم. برای مثال بخش دانشجویی یک بخش بزرگی است و امسال در کنار جشنواره فجر این بخش را داریم برگزار می‌کنیم که پیامدهای خوبی داشته است. جزئیات آن را من بعد از جشنواره اعلام می‌کنم که در دو وزرات ارشاد و علوم چه بازتاب‌های خوبی داشته است.
اتفاقات غزه و این جنایت صهیونیستی که اتفاق افتاد را بلافاصله عکس العمل نشان دادیم و بخش غزه را به جشنواره اضافه کردیم. تعدادی اثر در همه بخش‌ها الان داریم؛ رادیو تئاتر، نمایشنامه نویسی، صحنه‌ای، خیابانی و بخش غزه را داریم هر چند این موضوع دیر اتفاق افتاد که باعث شد تعداد زیادی آثار نداشته باشیم، براساس رهنمودهای رهبر انقلاب یک بخش هویت ملی هم به جشنواره اضافه کردیم که درباره شهید بزرگوار سردار سلیمانی چند نمایش خواهیم داشت و همچنین در بخش تاریخی معرفی شعرای کشورمان و برخی از شخصیت‌های سیاسی و ملی را داریم.
در جشنواره امسال بخش غزه، تاریخ و هویت ملی را از بخش مسابقه جدا کردیم و تیم داوری جداگانه‌ای هم برای آنها در نظر می‌گیریم یا بخش نمایش تلویزیونی را بعد از چند سال احیا کردیم چون صدا وسیما توجهی به آن نمی‌کرد در این دو الی سه سال اخیر دوباره به تولیدات تلویزیونی و تله تئاتر بازگشتی شد ما این بخش را که راه اندازی کردیم حدود 51 اثر در بخش تولیدات تلویزیونی داشتیم؛ فکر می‌کنم که این بخش بتواند کیفیت این جشنواره را بالا ببرد.
بخش مناطق هم چند سالی تعطیل بود که از سال گذشته شکل گرفت.امسال هم بخش مناطق را حفظ کردیم که با سختی ها و دشواری های زیاد به خصوص در بخش بودجه روبه رو بودیم که با عنایت و توجه شخص وزیر محترم ارشاد توانستیم بخش مناطق را برگزار کنیم که هفته گذشته جشنواره مناطق هم به پایان رسید و آثار خود را به بخش اصلی معرفی کردند.
بخش جالبی را که در جشنواره فجر خالی می‌دیدم بخش فراگیر بود که مربوط به افراد دارای معلولیت ذهنی، ناشنوایان و نابینایان است که در بخش جداگانه در تالار هنر و خانه هنرمندان آثارشان اجرا می‌شود که تیم داوری جداگانه‌ای دارند که سازمان بهزیستی بودجه آن را تقبل کرده و ما با آنها همکاری می‌کنیم در برگزاری این بخش و انتخاب داورها فکر می‌کنم جشنواره فجر، جشنواره بی‌نظیری است که در فرهنگ ایران بسیار می‌تواند تاثیر گذار وموثر باشد.
در بخش تولید و مرور آثار جشنواره فجر را جشنواره مهمی می‌دانیم اما سیاست‌هایی که در نظر گرفتیم با گستردگی جشنواره شاید امسال همخوانی داشته باشد. سیاست اصلی ما امسال امید، نشاط و همدلی است که از رهنمودهای مقام معظم رهبری استفاده کردیم و این شعار را انتخاب کردیم چون اشاره به ارزش های انقلابی، ملی و تاریخی دارد که سعی کردیم این موضوع را جشنواره ببینیم که در برنامه‌ها هم بازتاب داشتیم.
فارس: در صحبت‌های خود اشاره کردید به انتقاداتی که از دوره های قبل وجود داشت،ه با توجه به اینکه بیشتر از هر دبیر دیگری درگیر گذشته جشنواره تئاتر فجر بودید به همین دلیل وقت نکردید تغیرات اساسی به جشنواره دهید. با توجه به تغییر اساسی دوره چهلم و اضافه شدن مجدد بخش منطقه‌ای در دوره چهل ویکم اوضاع کلی جشنواره را امسال چگونه ارزیابی می‌کنید؟
قبل از اینکه دبیر جشنواره فجر شوم درباره جشنواره های جهانی هم تحقیقاتی انجام دادم کتابی هم در این مورد نوشتم به نام جشنواره تئاتر جهان که انتشارات نمایش چاپ کرده که در آن 32 جشنواره تئاتر را بررسی کردم که با توجه به دانشی که از کتاب به دست آوردم این است که جشنواره‌های جهانی رمز ماندگاری واهمیتشان فاکتورهای زیادی است.یکی تعریفی که آنها از فلسفه وجودی جشنواره می‌دهند که هر سال سیاست‌های خود را تغییر می‌دهند و متناسب با فضای فرهنگی و اجتماعی جامعه خود رفتار می‌کنند. فکر می‌کنم در بخش سیاست گذاری سال‌هاست که در جشنواره فجر سیاست گذاری به آن شکل نداشتیم ما شورای سیاست گذاری داشتیم ولی تغییر سیاست‌ها به آن شکل محسوس نبوده که استراتژی‌ها و راهبردها تغییر پیدا کند فکر می‌کنم یکی از این ضرورت‌ها به روزرسانی سیاست‌ها در جشنواره فجر است، من تمایل دارم با یک کار پژوهشی این اتفاق بیافتد تغییر سیاست‌ها به این معنا نیست که اصول اساسی فکری و ارزشی خود را بخواهیم زیر پا بگذاریم بلکه تغییر سیاست‌ها به این معناست که اندیشه های فکری، اجتماعی وفرهنگی خود را به روز رسانی کنیم.
نکته بعدی این است که کارهایی که در جشنواره فجر به صحنه می‌روند در جشنواره جهانی به دو شکل اساسی انتخاب می شوند یکی بر اساس اجراهایی که در طول سال به روی صحنه می‌روند که ما در جشنواره امسال به نام بخش مرور آنها را مورد توجه قرار می‌دهیم، این کارهایی که در طول سال اجرا می‌روند مجوزهای لازم را دارند و از نظر شناخت مخاطب، میزان فروش بلیط امتحان خود را پس دادند وکارهای شناخته شده ای هستند. این بخش برای من از این جهت اهمیت داشت که بتوانیم بهترین آثار را انتخاب کنیم همین موضوع باعث شد که به کیفیت آثار جشنواره امسال خیلی اهمیت دهیم و کیفیت هم از نظر من یعنی اثر باید واجد دو بعد ظاهرا متفاوت ولی دارای وحدت رویه باشد یکی ارزش های محتوایی در اثر و دیگری سبک شناسی و زیبایی شناسی در اثر است که اینها از هم جدا نیستند. من چون چند سال به عنوان داور در جشنواره حضور داشتم یکی از نکات آزار دهنده سطح پایین نمایش‌ها بوده که هنرمندان، خبرنگاران و منتقدان هیچکدام راضی از سالن ها بیرون نمی‌آمدند و این مردم را هم آزار می‌داد که وقتشان را تلف می‌کنند. در واقع جشنواره تئاتر فجر 42 چکیده ای از بهترین آثار هنری در طول سال است.
نگاه آرمانی من همیشه تلفیق عوام وخواص است یعنی اینکه هنری را می‌پسندم که هم خواص از آن لذت ببرند و نقادی کنندو هم توده مردم بتوانند با آن ارتباط برقرار کنند اگر به بهترین آثار تاریخی و ادبیاتی نگاه کنید این ویژگی ها را می بینید در سینما تئاتر ایران هم در طی سالهای گذشته این ویژگی بوده است. این شعار که صرفا تئاتر متعلق به بخش فرهیخته و اندیشمند جامعه است اعتقادی به آن ندارم، فکر می کنم هنر تئاتر یک هنر اندیشمند واندیشه ورز است اما با توده مردم هم می تواند ارتباط برقرار کند تنها وظیفه ما بازتاب دادن شرایط اجتماعی نیست که به آن هنر بازتاب دهنده می گویند بلکه شکل دهنده هم باید باشد.
ما باید سطح اجتماعی مطالعات دید را بالا ببریم؛ برای همین است که من تئاتر جشنواره‌هایی را می‌پسندم که نشاط عمومی در جامعه به وجود بیاورد و منافاتی با یکدیگر ندارد. هنرمندان حرفه ای ما در مجموعه هایی مثل تئاتر شهر کارهای خود را می آورند بخش پایین تر آن دانش آموزی و دانشجویی است که وقتی کنار هم قرار می گیرند می توانند کمک کنند. علت اساسی آن این است که در بخش تئاتر دانشجویی ما حلقه گمشده ای وجود دارد، دانشگاهها با مراکز تولید ارتباط ندارند یعنی بچه ها را آموزش می دهند و هزاران نفر فارغ التحصیل تئاتر از دانشگاهها بیرون می آیند ولی محلی برای ابراز هنر خود ندارند البته مراکزی مثل تئاتر مولوی را در تهران دارند ولی متاسفانه مجموعه تئاتر مولوی جوابگوی تئاتر دانشجویی نیست، فکر می‌کنم جشنواره فجر تمرینی برای دانشجویان است که بتوانند با توده مردم و مخاطب عام برخورد داشته باشند خود را محک بزنند و به عنوان یک تمرین مهم برای بخش حرفه‌ای آماده کنند، حرفه ای ها هم می توانند تجربیات خود را به نسل جوان منتقل کنند و از این طریق ما یک مجموعه خوبی را فراهم کنیم.
فکر می‌کنم که جشنواره امسال تلفیقی از دیدگاه‌ها است هم کشف استعدادهاست که بتوانیم به تئاتر معرفی کنیم و هم محلی برای حرفه ای‌ها است که دوباره خود را محک بزنند. البته ممکن است انتقادی وجود داشته باشد که سطح جشنواره به آماتوری تنزل پیدا کند که فکر می‌کنم اگر این تفکیک در جشنواره دیده شود هم از نظر سطح داوری، انتخاب آثار و جایگاهی که آثار برای نمایش‌های خود دارند؛ مثلا در بخش دانشگاهی بیشتر کارها را در تالار مولوی و سالن‌های دانشگاهی می‌بینیم وبخش حرفه‌ای را هم در سالن‌های اصلی تئاتر شهر می‌بینیم. من خودم اعتقاد ندارم که یک کار دانشجویی بیاید و در تالار وحدت اجرا کند ولی اگر شاخص‌های حرفه‌ای با یک استاد مشاور خوب و حرفه‌ای داشته باشد چرا نه!.
بسیاری از هنرمندان حرفه‌ای که الان کار می‌کنند دانشگاهی هستند پیکره تئاتر اصلی ایران دانشجویی است چون تاثیر بسیار زیادی در تئاتر حرفه ای دارد. امسال به دلیل تعطیلی تئاتر دانشگاهی بخش دانشجویی را جدا کردیم و با وزارت علوم هم صحبت کردم که نباید جشنواره دانشجویی به هیچ وجه تعطیل شود و باید آن را حفظ کنیم چون ارزش‌های خاص خود را دارد.
امسال اتفاق مهمی افتاد و همزمان با فعالیت‌های دانشجویی که انجام می‌دهیم در 5 دانشگاه کشور؛ تربیت مدرس، هنر، دانشگاه تهران، نبی اکرم و پارس هفته تئاتر دانشگاهی را داریم که همین الان از دانشگاه تربیت مدرس شروع کردیم تا روز چهارشنبه این جشنواره ادامه پیدا می‌کند. در دانشگاه‌های دیگر هم همینطور است واقعا شادی و نشاط خوبی بین دانشجویان بوجود آورد و من احساس می‌کنم شور زندگی پیدا کردند و احساس می‌کنم لبخند رضایت را در بچه‌های دانشگاهی می‌بینم. ما بودجه خوبی هم از وزارت علوم گرفتیم که ایده آن هم این بوده که بخش دانشجویی قوی برگزار شود که فقط امسال است امیدوارم از سال آینده هم شاهد برگزاری جشنواره تئاتر دانشگاهی باشیم.
امسال می‌خواستیم از مهد کودک، دبیرستان‌ها، دانشگاها، مساجد، حوزه علمیه و همه مراکز در جشنواره اثر داشته باشیم ولی متاسفانه به خاطر بودجه این کار امکان پذیر نبود. اینجا دو مفهوم فستیوال و جشنواره داریم که جشنواره بخش حرفه‌ای است که می‌تواند شامل خیابانی و صحنه‌ای باشد ولی فستیوال را در سطح گسترده کشور می‌دانم دوست دارم جشنواره تئاتر فجر کل کشور را درگیر کند.
جشنواره‌های جهانی سه رویکرد اساسی دارند؛ ابتدا تکیه بر تولیداتی دارند که همان بخش مرور است که سال گذشته صورت گرفته است یا تکیه بر تولیدات تازه دارند که این دو رویکرد اساسی است. یک رویکرد ترکیبی هم هست که هر دو را می‌بینند مرور سال گذشته و هم تولیدات تازه را دارند که در این میان من هر دو را انتخاب کردم. در بخش تولیدات تازه خوشبختانه آثار خوبی هم انتخاب شده که دو بخش دارد یکی سفارش کلی فراخوان است که دعوت می‌کنیم از همه گروه‌ها که بیایند و آثار تازه‌ای را تولید کنند و یکی هم سفارش‌هایی که از طرف دبیرخانه و دبیر به شخصیت‌ها و هنرمندان برجسته‌ای داده می‌شود که آثار را تولید کنند. به دلیل کمبود بودجه امسال فقط 5 اثر تولید دبیر خانه بود ولی اگر بودجه بالاتری داشتم شاید خیلی از اساتید را دعوت می‌کردم.
اگر بودجه جشنواره تئاتر فجر مثل بودجه سالانه فیلم باشد مثلا بگویند سالانه 50 میلیارد تومن بودجه به جشنواره تئاتر فجر تعلق می‌گیرد دیگر هیچ مشکلی نخواهیم داشت اما چون آن ردیف نامشخص است؛ جشنواره مجبور است از ردیف های بودجه دیگری استفاده کند و این مشکل مالی گریبانگیر جشنواره است که حتی ممکن است جشنواره برگزار شود ولی هنوز بودجه‌ای برای آن در نظر نگرفته باشند. البته بخش‌هایی از بودجه را امسال به ما دادند ولی محدود است اما امیدوار بودیم که بودجه بیشتری باشد که به هنرمندان و پرداخت هتل بدهکار نباشیم به نظر من یکی از راه حل های مهم این است که در قانون کشور این بودجه بیاید و ساختار جشنواره هم باید تغییر پیدا کند.
مثلا الان رئیس جشنواره داریم که مدیر کل هنرهای نمایشی است این تناقض است چطور ممکن است که کارفرما خود مجری هم باشد این اشتباه است چون دبیران جشنواره شخصیتشان جنبه هنری داشت و کسی نیاز بود که در جنبه های هنری کمک کند طبق توضیحاتی که دکتر سالاری به بنده دادند در یک دوره ای مدیر کل را به عنوان رئیس انتخاب کردند ولی فکر می کنم اگر رئیس جشنواره حذف شود و فقط دبیر جشنواره باقی بماند مدیر کل محترم می تواند به کارهای بیشتری برسد و تمرکز بهتری در جشنواره داشته باشد و به این صورت نفوذ کلام دبیر بیشتر می شود، این ساختار اشتباه است.
یک اشتباه دیگری که وجود دارد این است بودجه‌های کل توسط انجمن هنرهای نمایشی پرداخت می‌شود و این انجمن تبدیل به قلک می‌شود، این موضوع باعث می شود این انجمن به مرور فراموش شود و فقط کارهای حساب و کتاب را انجام دهد. این سیاست اشتباهی‌ست و انجمن باید برگردد به رسالت‌های خود که هدف آن توسعه در شهرستان‌ها است و اداره کل هم استقلال مالی‌اش را به دست بیاورد و جشنواره هم استقلال مالی ومنابع مالی داشته باشد تا برنامه‌های جشنواره به خوبی انجام شود.
جشنواره فیلم و تئاتر هر دو از یک خانواده هستند،در سینما چهره ها و سلبریتی ها را داریم البته در تئاتر هم اینگونه است خیلی از بازیگران بزرگ و هنر پیشه‌های بنام را در جشنواره فجر امسال خواهید دید اما فکر می کنم یه مقدار مختصات تئاتر تغییر پیدا کرده، آورده یا بودجه‌ای که شرکت های مختلف به عنوان اسپانسر می آورند قائدتا دوست دارند خروجی داشته باشند برگشت پول برای آنها اهمیت دارند ولی تئاتر آن بازدهی راندمان مالی را نمی‌تواند برای آنها داشته باشد که این نگرانی قابل اعتنا است، باید دید که چرا این اتفاق افتاده است.
تفاوت دیگر تئاتر و سینما این است که سینماگران ما کارشان در ابعاد جهانی دیده می شود اما تئاتر در این زمینه ضعیف‌تر است و کم تر دیده می‌شود. از لحاظ بودجه هم اگر سازمان سینمایی و اداره کل هنرهای نمایشی را مقایسه کنید اصلا قابل مقایسه نیست چون بالای هزار میلیارد بودجه داریم ولی کل بودجه هنرهای نمایشی 30 میلیارد تومان است از نظر مقیاس‌های مالی ترازها با هم همخوانی ندارد.
ضعف تئاتر در جشنواره نمایش نامه وایده پردازی است اگر سازمان تئاتر بوجود بیاید تاثیرگذار است چون بودجه های تئاتر افزایش می یابد و رشد نیروی انسانی خواهیم داشت. ولی هشدار و خطری وجود دارد، خیلی باید دقت کنیم چون پست‌های مدیریتی زیاد می شود و برای کارمندان باید کار بوجود بیاوریم باید ساختارهای جمع وجور وچابکی باشد فکر می‌کنم اگر شکل گیری ساختارهای هنرهای نمایش بی محابا وبدون برنامه باشد پیامدهای بروکراسی فسادها را به وجود می آورد ولی اگر هوشمندانه انجام شود سازمان تئاتر در رشد تئاتر ایران تاثیر مثبت می گذارد همانطور که در سینما توانستیم در تئاتر هم می توانیم.
تمام پیشکسوتان عزیزی که بیایند بخواهند کار ارائه دهند ما از آنها استقبال می کنیم و استقبال کردیم از تمام کسانی‌که پیشنهاد برای کار داشتند و از آنها حمایت کردیم الان هم در جشنواره می آیند و آنهایی که نتوانستند بیایند جشنواره یا نخواستند در واقع این تصمیم آنها است و ما برنامه ریزی داریم که نسل پیشکسوت وعلاقه مند در کنار هم کار کنند چون انتقال تجربه و دانش آنها اهمیت دارد انقطاع نسل ها می تواند مشکلات زیادی برای تئاتر به وجود بیاورد بنابراین همیشه از در کنار هم قرار گرفتن افراد پیشکسوت و نسل جوان استقبال می‌کنم.
ولی متاسفانه بودجه جشنواره به گونه‌ای بود که من نتوانستم که پیشنهادهای خوب و بالا به هنرمندان برجسته دهم و امسال آن بودجه‌ها محدودیت بوجود آورد، اما با همه اینها خواهید دید که چهره‌های زیادی داریم که امسال در جشنواره فجر حاضر می شوند و گرمی و نشاط را می بینیم.
دو نمایش داریم که بخش خصوصی سرمایه گذاری کردند. برخی آثار هم در بخش هویت ملی هستند که شهرداری ها و برخی نهادها سرمایه گذاری کردند. پس سرمایه گذاری بخش خصوصی را داریم ولی تعداد آنها کافی نیست هر چقدر بخش خصوصی را بتوانیم به عنوان اسپانسری در تئاتر فعال کنیم موفقیت هایمان بالا می رود.
امسال ایده‌ای داشتم اما چون دیر شد این اتفاق نیافتاد می‌خواستم تئاتر فجر بخش خصوصی داشته باشد و 15 نمایش برای اجرا در جشنواره داشته باشیم که متاسفانه نشد، شاید چند نمایش مثلا 7 اجرا داشته باشیم البته در بخش مرور چند اجرا از تئاترهای خصوصی داریم ولی قصد داشتم بخش مجزایی برای نمایش خصوصی داشته باشیم که این اتفاق نیافتاد.
شاید به این تئاتر به دیده تحقیر نگاه کنند ولی مخاطبان آنها زیاد است با درآمدهای کلانی که هر سال به دست می آورند بنابراین تئاترهای آزاد هم از آن برنامه هایی است که من آرزو دارم در سطح خودشان مسابقه‌ای برگزار شود. شاید در فجر نشود اما برای این موضوع باید فکری کرد، تحقیق کرد که آیا با سیاست‌های فجر سازگاری دارد یا نه! یا جشنواره مستقلی می توان برای تئاترهای آزاد طراحی کرد که با هم رقابت کنند.
بخش بین الملل حساسیت های سیاسی واقتصادی خاص خود را دارد قاعدتا شرایط سیاسی در خاورمیانه و زمینه های نوع روابط فرهنگی ما با دیگر کشورها خیلی می‌تواند در نحوه استقبال کشورها از جشنواره بین الملل تاثیر گذار باشد. امسال استقبال خوبی از بخش بین‌الملل انجام شد حدود 122 نمایش از 50 الی 60 کشور جهان داوطلب شدند و این خیلی آمار بالایی است نشان می دهد جشنواره فجر از نظر بین المللی اعتبار ونفوذ بالایی دارد.
بخشی از این آثار با فرهنگ ما همخوانی نداشتند چون آثاری بودند که تکراری و از نظر فنی ضعیف بودند که حذف شدند اما حدود 34 اثر را انتخاب کردیم که نهایتا به 12 اثر رسید. امیدواریم بتوانیم این کارها را به کشورمان برای اجرا بیاوریم چون برای پذیرش نهایی آنها با چالش‌هایی روبه رو هستیم. البته ایده‌آل‌های بالاتری برای بخش بین‌الملل داشتم چند تا از اساتید بزرگ موافقت کردند که بیایند و ورک شاپ و کارگاه‌های آموزشی برگزار کنند و هم کارشان را اجرا کنند که متاسفانه به دلیل چند تا از مسائل کوچک و بزرگ هماهنگی ها نهایی صورت نگرفت و نتوانستیم در خدمت آنها باشیم، اما تا الان 11 نمایش را داریم و امیدواریم به جشنواره بیاید.
برای کارگاه‌های آموزشی دو کشور اروپایی در نظر گرفتیم که اساتید کارگاه داشته باشند و از 5 الی 6 استاد داخلی هم برای برگزاری کارگاه‌ها دعوت به عمل آمده است در زمینه های مختلف نمایشنامه نویسی، کارگردانی، بازیگری و طراحی صحنه در طیف گسترده تری هستند. هدف من حفظ جنبه آموزشی جشنواره تئاتر فجر است، عزیزانی که از شهرستان می آیند تهران در این کارگاه‌ها شرکت کنند وسطح آنها ارتقا پیدا کند اما در زمینه پژوهش باور کنید که خود من اینکه سمینار پژوهشی فجر را به شکل فعلی برگزار کنم خیلی موافق نیستم وحتی برای برگزاری آن تردید داشتم چون سالهای گذشته سمینارهای فجر از کیفیت و رونق کمی برخوردار بود دلایل مختلفی دارد یکی از این دلایل این است مسئله پژوهش با ضعف روبه رو است چون تعداد پژوهشگرانی که مقاله می نویسند خیلی کم است.
اصلا ریشه این مقالات پژوهشی کجاست! یا به سفارش پژوهشکده ها است یا خود پژوهشگران می آیند به کارهای تحقیقی اقدام می کنند و چون آن پژوهش ها وجود ندارد ما فکر می‌کنیم با موضوعی که به پژوهشگر می دهیم می تواند یک مقاله عالی را بنویسد من خودم که یک پژوهشگر هستم کم تر از 6 ماه نمی توانم یک مقاله خوب بنویسم و تحویل کسی دهم این وجود بالایی می خواهد فعالیت در دانشگاهها خیلی اهمیت دارد دانشجویان تئاتری کم تر به ابعاد پژوهشی اهمیت می دهند هر چند دوره دکتری پایان نامه زیادی است می بینید.
اکثر آنها از ضعف های پژوهشی برخوردار است بنابراین امسال سمینار پژوهشی را آسیب شناسی جشنواره فجر گذاشتم که به مدیران کمک شود که چه مشکلاتی را در ساختار با مدیریت، برنامه ریزی و بودجه می بینند که استقبال خوبی صورت نگرفت چکیده مقاله آمد اما آنطور که توقع داشتیم کم تر اتفاق افتاد برای این بخش باید سال آینده برنامه ریزی شود.
اتفاقی که برای غزه افتاد دو ماه پیش بود برای همین فرصتی که وصل شویم به جهان اسلام نداشتیم البته 3 الی 4 نمایش به ما در بخش بین الملی پیشنهاد شد ولی سطح خوبی نداشت. الته خوشبختانه استقبال خوب بود وتعداد زیادی داوطلب داشتیم که تعدادی انتخاب شدند که در بخش های مختلف اجرا داشته باشند.
متاسفانه تئاترهای خیابانی به سمت اجرای تئاتر در خیابان رفته است و از رسالت اصلی خود دور شده‌اند. هنرمندان تئاتر خیابانی به آموزش نیاز دارند، اگر تفاوت تئاتر خیابانی وصحنه ای را درک نکنند اتفاق خوبی نیست.مثلا من کاری را دیدم در جشنواره منطقه‌ای که در بخش صحنه‌ای و هم خیابانی شرکت کرده است این نشان می‌دهد که مفهوم این دو را هنوز نتوانسته درک کنند، بنابراین نیاز به آموزش در این بخش احساس می‌شود. حتما پیشنهادی که دادید را در برنامه‌های جشنواره می‌گنجانیم و یک کارگاه آموزش هم برای بخش خیابانی در نظر خواهیم گرفت که تفاوت‌ها را ببینیم و اساتید خوب و برجسته‌ای را انتخاب می‌کنیم که تفاوت‌های این تئاتر را توضیح دهد که خوب متوجه شوند.
ما 3 بزرگداشت و نکوداشت داریم که برای آن به توافق رسیدیم اما به دلایلی فعلا نامی از آنها نمی‌برم.
پایان پیام/
