چندی پیش پیامی از طریق ایمیل کانون ملی منتقدان برای رسانه‌ها ارسال شد، پیامی که انتقاداتی را به اداره کل هنرهای نمایشی وارد کرده بود، حالا اخبار رسیده نشان از استعفا برخی از اعضا مهم این کانون دارد.

اداره کل هنرهای نمایشی پاسخ این بیانیه را در اختیار خبرگزاری فارس قرار داده است.

این اداره کل در پاسخ به بیانیه‌ای که ادعا می‌شود هیئت مدیره کانون ملی منتقدان امضاء و منتشر کرده است، توضیحاتی را به شرح زیر ارائه می‌کند:

1- روی سخن با چند دوست انگشت‌‌شمار از کانون ملی منتقدان ایران است و نه همه اعضای این گروه فرهیخته؛ چراکه بسیاری از منتقدان این کانون و به ویژه چند عضو محترم هیئت مدیره آن، در چند سال گذشته، با نوشتن نقد و یادداشت در رسانه‌های معتبر کشور و حضور در جشنواره‌ها و رویدادهای ملی، منطقه‌ای و استانی، به طور مستمر در جریان عمومی تئاتر کشور و فعالیت هنرمندان هنرهای نمایشی ایران قرار داشته‌ و دارند و رسالت هنری خود را به جا آورده و می‌آورند.

2- در بیانیه‌ای که یکی از اعضای قدیمی کانون منتقدان قلمی و رئیس هیئت مدیره آن را منتشر کرده است، اتهام‌ها، توهین‌ها، بی‌اخلاقی‌ها و برچسب‌زدن‌هایی وجود دارد که نه تنها مدیریت فرهنگی و هنری کشور، بلکه جامعه 50 هزار نفری تئاتر ایران را آماج تیرهای زهرآگین قرار داده است:

الف: در بیانیه فوق، از جشنواره‌های استانی که شور و نشاط را به میان اهالی تئاتر شهرستان‌ها می‌آورد و محرک اجرای عمومی نمایش‌ها در شهرهای کوچک و بزرگ در چهارگوشه میهن عزیزمان است، چنین یاد شده: «... برگزاری کنسروی و بی‌خاصیت جشنواره‌های استانی»؛ آیا واقعا چنین تعبیر زشتی که به ناسزاگویی می‌ماند، زیر سوال بردن هنرمندان استانی کشورمان نیست؟

ب: در این بیانیه، همچنین با ناجوانمردی، تعبیر «انفعال کانون‌ها» به کار رفته است که شامل هزاران فعال عرصه‌های هنرهای نمایشی کشور می‌‌شود. آیا این دو دوست بزرگوار که بیانیه کانون منتقدان را قلمی و منتشر کرده‌اند، در دو سال گذشته، شاهد فعالیت رو به پیشرفت و تزاید کانون‌های‌ «تئاتر خیابانی»، «تئاتر دینی»، «تئاتر دانشگاهی»، «نمایش‌های آیینی-سنتی» و «تئاتر عروسکی» نبوده‌اند؟ آیا واقعا در جریان برپایی ده‌ها کارگاه آموزشی در شهرهای مختلف کشور، راه‌اندازی شعبه‌های استانی این کانون‌ها در استان‌ها و برگزاری یادواره‌ها، جشنواره‌ها و دیگر رویدادها به همت هنرمندان عضو این کانون‌ها قرار نگرفته‌اند یا خود را به ندیدن می‌زنند؟

همین‌جا باید اذعان کرد تنها کانونی که به دلیل سوء‌مدیریت در دو سال گذشته منفعل عمل کرده، «کانون ملی منتقدان تئاتر» بوده که در این راستا، حتی فعالیت انفرادی اعضای خود را هم برنتافته است و از آنان بارها خواسته از عرصه عمومی تئاتر کشور کناره بگیرند.

ج: در بخشی دیگر از این بیانیه، نسبت به «از بین بردن جایگاه و منزلتِ تماشاخانه‌های فاخر با تولیدهای بسیار نازل و بی‌کیفیت» ابراز نگرانی شده است. از نویسنده و همچنین ناشر این بیانیه باید پرسید آیا این عبارت، توهین به هنرمندانی نیست که در نیمه دوم سال 1401 با وجود همه التهاب‌های موجود در جامعه و 9 ماهی که از سال 1402 پشت سرگذاشته‌ایم، در سالن‌هایی چون مجموعه تئاتر شهر، سنگلج، تالار هنر و تماشاخانه‌های خصوصی، نمایش روی صحنه برده و ده‌ها هزار تماشاگر را پای کار خود نشانده‌اند؟

در رد این ادعای موهوم، می‌توان به عناوین و عوامل آثار اجرا شده در دو سال گذشته نگاهی انداخت و فهرستی بلندبالا از نویسندگان، کارگردان‌ها و بازیگرهای شناخته شده و پیشکسوت در کنار هنرمندان نوگرا و جوانان پُرشور را دید که زینت‌بخش صحنه‌های تئاتر کشور شده‌اند. آیا نویسنده و منتشر کننده این بیانیه، برای به‌کار بردن عبارت «تولیدهای بسیار نازل ...» در پیشگاه این هنرمندان، احساس شرمساری نمی‌کنند؟

3- در همین بیانیه، ادعاهایی عجیب و غریب طرح شده که نشان‌دهنده بی‌خبری یا بی‌اخلاقی نویسنده و منتشر کننده آن است؛ از جمله، «عدم دغدغه‌ برای پیوند سیستم اجرایی و دانشگاهی» و «مشورت نگرفتن از قشر موثر و وسیعِ دانشگاهی و مدرسانِ آن» به عنوان نقاط ضعف عملکرد مدیریت تئاتر کشور عنوان شده است. این درحالی است که اتفاقا یکی از نقاط قوت و بسیار افتخارآمیز اداره‌کل هنرهای نمایشی در دو سال گذشته، تعامل و تفاهم بسیار خوب با وزارت علوم، مدیران گروه‌های تئاتری در دانشگاه‌ها و دانشکد‌ه‌های هنری کشور و دانشجویان این مراکز است.

برگزاری هفته‌های تئاتر درون دانشگاهی که زمستان 1402 با حضور صدها دانشجو در حال برگزاری است، اختصاص یک بخش ویژه به آثار دانشجویی در چهل‌ودومین جشنواره تئاتر فجر و امضای تفاهم‌نامه همکاری مشترک اداره‌کل هنرهای نمایشی با ادار‌ه‌کل پشتیبانی امور فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم برای احیای جشنواره تئاتر دانشجویی، تنها گوشه‌‌ای کوچک از این همکاری گسترده است.

4- در بخشی از این بیانیه، از حاکم شدن «رابطه، رفاقت و مصالحِ فردی در عرصه تئاتر کشور» یاد شده است که متاسفانه باید گفت این رویه بیشتر در عملکرد و رفتار چند عضو کانون ملی منتقدان که از انگشتان یک دست کم‌تر هستند، به شدت دیده می‌شود.

تایید این مدعا، فاکتورهایی است که هرچندگاه از طرف رئیس هیئت مدیره کانون ملی منتقدان به انجمن هنرهای نمایشی ارائه و درخواست پرداخت آنها می‌شود. این فاکتورها از جمله برای برگزاری کارگاه‌‌هایی است که بیشتر اوقات، تنها دو یا سه نفر تکراری مدرس آن‌ها بوده و هستند؛ چرا دیگر اعضای کانون در این فعالیت‌ها نقشی نداشته و ندارند؟

5- در این بیانیه همچنین از عبارت « زبانِ تهدید و ارعاب» برای مدیریت تئاتر کشور استفاده شده است که در چند روز گذشته ثابت شد در واقع، حربه اصلی دو یا سه عضو کانون منتقدان برای خاموش کردن صدای دیگر اعضای این کانون است.

چرا نویسنده و منتشر کننده بیانیه مذبور، با فشاری که به یکی از اعضای فعال هیئت مدیره وارد کردند، او را مجبور کردند تا استعفا دهد؟ چرا دیگر اعضا را تهدید می‌کنند تا در برنامه‌ها و جشنواره‌های تئاتری مشارکت نداشته باشند؟ چرا مذاکره و تعامل هر عضو کانون با مدیران تئاتر کشور را خیانت می‌دانند که عاقبتش اخراج خواهد بود؟

6- برشمردن تناقضات، ادعاهای نادرست، اتهامات و توهین‌های مندرج در بیانیه‌ منصوب به هیئت مدیره کانون ملی منتقدان، نیاز به «مثنوی هفتاد من» دارد که از حوصله این نامه خارج است.

در عوض ذکر چند نکته زیر لازم است:

الف: نقد و نقادی، حلقه‌ای مهم و اساسی در زنجیره تولید و اجرای تئاتر در کشور است. گنجاندن نشست‌های نقد در همه جشنواره‌ها و رویدادهای تئاتری، نشان داده تصمیم و عزم اداره‌کل هنرهای نمایشی در این عرصه است. 

ب: در این راستا، اداره‌کل هنرهای نمایشی، از همه فعالیت‌ها در عرصه نقد تئاتر کشور حمایت می‌کند. 

ج: اداره‌کل هنرهای نمایشی، با بسیاری از اعضای کانون ملی منتقدان و به ویژه دو عضو هیئت مدیره آن، همکاری نزدیک و مستمر داشته و همچنان مشتاق ادامه، گسترش و افزایش این همراهی است.

د: با این‌که کانون ملی منتقدان، یک تشکل غیردولتی به شمار می‌آید، ولی اداره‌کل هنرهای نمایشی تاکنون کوشیده است با دراختیار قرار دادن دفتر و امکانات، از آن حمایت کند. در این راستا، بخشی بزرگ از درخواست‌های مالی این کانون هم تاکنون برآورده شده است.

ه: برگزاری نشست‌های نقد و بررسی آثار روی صحنه، از نخستین درخواست‌های ما از رئیس هیئت مدیره کانون ملی منتقدان بود که متاسفانه در دو سال گذشته، هیچگاه جامه عمل به خود نپوشید. بی‌گمان پس از این، برگزاری چنین نشست‌هایی را جدی‌تر دنبال خواهیم کرد.

و: افزایش فعالیت‌های تئاتری پس از عبور از رکود پیش آمده بر اثر کرونا، آمارسازی نیست؛ یک واقعیت عینی است که اگر چشمی باز باشد، حتما آن را خواهد دید. تئاتر کشور دارد کار خودش را انجام می‌دهد، هنرمندان در حال فعالیت هستند، تماشاگران به سالن‌ها می‌آیند و منتقدان فعال هم، با قلم و زبان خود، در حال رصد و نقد و بررسی این جریان هستند. اداره‌کل هنرهای نمایشی، همه تلاش خود را می‌کند تا چرخه تولید تا نقد تئاتر در کشور را مورد حمایت خود قرار دهد.

پایان پیام/