سیمرغ42| «احمد»؛ ترسیم رشادت‌های قهرمانی ملی
01:17 2024/02/10

سردار شهید حاج احمد کاظمی که در ابتدای جنگ جوانی ناشناخته بود، در سال‌ های بعد تبدیل به فرمانده‌ ای قوی و تاثیرگذار می‌ شود تا جایی که در جریان عملیات بیت المقدس و آزاد سازی خرمشهر، لقب فاتح خرمشهر را به او می‌دهند و او اولین فرماندهی بود که خبر آزاد سازی خرمشهر را از طریق بیسیم اعلام می‌کند؛ نقل است سردار شهید حاج قاسم سلیمانی در مورد این ویژگی شهید احمد کاظمی می گوید: «خصوصیت احمد شجاعت و جسارت او بود که هر چند در جنگ عمومیت داشت لیکن احمد در حد اعلای آن قرار داشت.»؛ نقل است وقتی زلزله ۶ و ۶ دهم ریشتری پنجم دی‌ماه سال ۸۲ «بم» را فرو ریخت و حدود ۵۰ هزار فوتی و مجروح بر جا گذاشت، شهید سردار حاج‌ قاسم سلیمانی همراه با شهید احمد کاظمی در حالی وارد فرودگاه بم شدند که این مکان بر اثر زلزله مخروبه شده بود، اما آنها توانستند با مدیریت عملیاتی خود فرودگاه بم را پس از ترمیم به پر رفت و آمدترین فرودگاه کشور تبدیل کنند به طوری که هر ۱۲ دقیقه یک هواپیما از روی باند بر می‌خاست و مجروحان را به سایر استان‌ها منتقل می‌کرد.سردار سلیمانی در کنار سردار کاظمی طی مدت کوتاهی مقدمات انتقال بیش از ۳۰ هزار مجروح حادثه‌دیده به دیگر نقاط کشور برای مداوا را فراهم کردند.قطعا چنین پیشینه ای از یک‌ سردار بزرگ می تواند خود به خود دستمایه تولید آثار فرهنگی و‌ هنری و فیلم ها و سریال های متعدد قرار بگیرد.«احمد» به کارگردانی امیرعباس ربیعی روایت گوشه ای از مجاهدت و دلاورمردی سردار حاج احمد کاظمی در زلزله بم طی ۲۴ ساعت ابتدایی این فاجعه را به تصویر می کشد.ربیعی با ساخت این اثر سینمایی خود را به عنوان سینماگری تثبیت کرد که توانایی تولید آثار بیگ پروداکشن را دارد؛ او که پیش از این با ساخت فیلم‌های «ضد» و «لباس شخصی» نشان داده بود فیلمسازی متعهد و کاربلد در سینمای انقلاب و دفاع مقدس است این بار در این اثر در بستری دراماتیک فاجعه زلزله تلخ بم‌ را در ذهن مخاطبان زنده می کند.ربیعی در «احمد» برای مخاطب قصه نمی گوید؛ او‌ با در کنار هم قرار دادن موقعیت های مختلف شرایطی را به وجود می آورد که مخاطب خود را در دل فاجعه ببیند؛ شخصیت پردازی کاراکتر اصلی فیلم از جمله نقاط قوت این اثر سینمایی محسوب می شود؛ ربیعی زوایایی متفاوت شخصیتی شهید احمد کاظمی را به صورت شیوا و دلنشین در این فیلم به تصویر می کشد؛ از دلاورمردی مهربان که همراه با مردم میهنش است تا فرماندهی قدرتمند که می تواند در شرایط بحرانی تصمیمات سخت بگیرد و تنها هدفش کمک به مرم آسیب دیده است.ربیعی علاوه بر در کنار هم قرار دادن موقعیت های مختلف و شخصیت پردازی مناسب از انتقاد به دولت وقت در زمان زلزله بم کوتاهی نکرده و با برخی دیالوگ ها که از زبان بازیگران فیلم شنیده می شود حملات جدی نسبت به کم کاری مسئولان دولتی داشته است.شاید تنها نقطه ضعف این فیلم سینمایی عظیم و اثرگذار را بتوان فقدان یک خط داستانی برشمرد. بدیهی است اگر فیلمساز تدبیری اندیشه می کرد تا علاوه بر در کنار هم قرار دادن موقعیت های مختلف، خط داستانی نیز در این اثر دنبال می شد قطعا می توانست اثرگذاری بیشتری به همراه داشته باشد.به هر صورت سوژه فیلم روایت یک تراژدی فوق العاده غم بار است و فیلمساز از این پتانسیل به خوبی برای ایجاد احساس همذات پنداری برای مخاطبان بهره برداری کرده است. ربیعی زلزله بم را از زاویه دید شهید کاظمی برای مخاطب موقعیت آفرینی می کند و به همین دلیل به جز فضای فرودگاه به شهر بم وارد نمی شود؛ بعد از گذشت بیش از ۲ دهه از فاجعه زلزله بم این فیلمساز اولین فردی است که توانسته اثری تراژیک را خلق کند و با ایجاد همذات پنداری اشک مخاطب را از چشمانش روان سازد؛ پیش از «احمد» چند فیلم دیگر هم زلزله بم را دستمایه کار خود قرار داده بودند. کیانوش عیاری با «بیدار شو آرزو»، امیرشهاب رضویان با «مینای شهر خاموش»، رضا سبحانی با «خاک سرد» و… تلاش کرده بودند تا درامی تلخ را در سینما بازنمایی کنند اما هیچ یک به اندازه ربیعی موفق عمل نکرده اند. ربیعی توانسته با دکوپاژ، طراحی میزانسن فوق العاده و تمهیدات جدی شرایط غم بار و متأثرکننده بخشی از مردم بم در آن دوران را بازنمایی کند.ربیعی در فیلم قهرمان محور خود تلاش نکرده تا قهرمان پروری کند و تنها هدفش ترسیم چهره درست قهرمان بوده که اتفاقا در این زمینه عملکرد موفقی داشته و با این تمهید به ورطه شعارزدگی رایج در چنین فیلم هایی نیفتاده است.قهرمان در «احمد» گاهی مثل همه آدم ها در این کره خاکی کم می‌آورد؛ ربیعی قهرمان فیلم خود را خیالی به تصویر نکشیده و جنبه های انسانی او را به نمایش می گذارد تا مخاطب به راحتی با وی ارتباط برقرار کند.

«احمد» به مخاطب خود از طیف ها و طبقات مختلف فرهنگی، اجتماعی، تحصیلی و… این باور‌ را می دهد که می‌ توان با دست‌ خالی کارهای بسیار بزرگی را انجام داد. از این منظر می توان این فیلم را به مثابه یک کلاس درس به ویژه برای نسل جوان تر جامعه قلمداد کرد.تینو صالحی بازیگر نقش شهید احمد کاظمی نیز بازی قابل قبولی از خود به یادگار گذاشته؛ او با درک اینکه در قامت یک قهرمان ملی فرو رفته این نقش پر چالش را با مهارت ایفا کرده و بدون بازی اغراق شده و گل درشت همانند آنچه روی صحنه های تئاتر که این بازیگر از آنجا برخاسته جریان دارد، مخاطب را با خود همراه می کند و تماشاگر او را به عنوان قهرمان فیلم می پذیرد.طراحی صحنه، طراحی لباس، طراحی چهره پردازی، طراحی جلوه های ویژه میدانی و طراحی جلوه های ویژه بصری از دیگر نقاط قوت «احمد» محسوب می شود. طراحی این بخش ها قطعا چالشی بزرگ برای طراحان بوده؛ تعداد بسیار زیاد هنروران در این فیلم در فضای طوفانی و غبارآلود و زخم و خون ریزی در این حجم گسترده به علاوه اینکه تمامی این ماوقع در یک فرودگاه و درست در دل یک فاجعه عظیم روایت می شود قطعا شرایط دشواری را به همراه داشته که یکایک دست اندرکاران این اثر سینمایی به خوبی از پس آن برآمده اند.

پایان پیام/