بعد از چند ماهی که تئاتر کشور وضعیت نیمه تعطیلی را تجربه می‌کرد، به نظر می‌رسد چراغ تالارهای نمایش کشور دوباره روشن شده است و به زودی شاهد بازگشت به روزهای درخشان این هنر را خواهیم بود.

بی‌شک بعد از رکود دوران اپیدمی کرونا، ناآرامی‌های اخیر بازیگر اصلی این فضای کسالت و نیمه تعطیل تئاتر بوده‌است.

حالا بعد از بازگشت امنیت به شهرها، جشنواره تئاتر فجر در پیش است و در حال حاضر هم تعداد قابل قبولی از آثار روی صحنه تئاتر کشور در حال اجرا هستند؛ هرچند همچنان تا رسیدن به دوران ایده‌آل فاصله‌ است.

در این گزارش نگاهی خواهیم داشت به وضع موجود تئاتر کشور و فرصت‌ها و تهدیدهایی که همچنان بر آن سایه افکنده است. 

اوایل سال 1399 بود که اولین زمزمه‌های تعطیلی فعالیت‌های فرهنگی هنری به دلیل شیوع ویروس کرونا به گوش رسید.

هرکدام از مدیوم‌های هنری که حیاتشان وابسته به مخاطب بود شوکی ناگهانی را تجربه کردند، سینما تعطیلی سالن‌ها را تجربه کرد، تئاتر تعطیل شد و کنسرتی هم اجرا نشد؛ با این همه هنرمندان تمامی این هنرها و البته مدیران آن‌ها راه‌هایی را برای احیا و ادامه فعالیت خود جستجو و دست‌وپا کردند.

سینما در ابتدا رو به اکران آنلاین آورد و در مرحله بعدی موفق به بازگشایی سینماها با 50 درصد ظرفیت شد که این اتفاق کمک شایانی به ادامه حیات آن کرد.

کنسرت‌ها هم حتی اجرای آنلاین را تجربه کردند اما هنر «تئاتر»که تا حدودی هم تلاش برای نزدیک شدن به فضای آنلاین کرده بود موفقیتی در این مدیوم کسب نکرد.

فیلم تئاتر هم که تا حدودی قبل از شیوع کرونا کنار گذاشته‌شده بود به میادین برگشت تا شاید بتواند فعالیت‌های تئاتری را احیا کند اما این تلاش هم کم اثر باقی ماند.

بعد از مدتی اجرای تئاتر هم با 30 و یا 50 درصد ظرفیت سالن‌ها شروع شد اما عده‌ای از اهالی و سلبریتی‌های تئاتر که تا  قبل از کرونا اجراها را برای خود قرق کرده بودند به دلیل کاهش سود مالی این فضا را ترک کردند، تعدادی به ساخت سریال تلویزیونی روی آوردند و تعدادی به سینما کوچ کردند تا تئاتر همیشه مظلوم، در شرایط نامطلوب بماند.

بعد از پایان کرونا هم شلوغی‌ها و آشوب‌های مرکز شهر تهران سالن‌های نمایش را بسته نگه داشت و البته تعدادی از هنرمندان هم همچنان نظری برای احیا شرایط تئاتر نداشتند.

بعد از تمامی این حوادث در شرایط فعلی تئاتر شهر دوران خوبی را تجربه می‌کند، اگرچه چندی است سالن اصلی تئاتر شهر میزبان نمایشی نبوده اما امروز مجموعه تئاتر شهر با 7 نمایش در حال اجرا در سالن‌های مختلف خود روزهای خوبی را تجربه می‌کند.

پیش‌ازاین هم سالن‌های متفاوت این مجموعه شرایط مشابهی داشته و گروهی در هر سالن میزبان مخاطبین خود بوده است.

در حال حاضر در سالن چارسو این مجموعه آثار «بهرام به روایت هفت‌پیکر»، «خانه برناردا آلبا» و «شفیره» در حال اجرا هستند.

سالن سایه تئاتر شهر نیز با آثار «که؟» و «هزار باده هزار باد در هزاره‌های شبِ تو بر تو» میزبان علاقه‌مندان تئاتر است.

همچنین نمایش «عقاب» در سالن قشقایی و نمایش «پیرننا» در کارگاه نمایش در حال اجرا است.

بررسی‌ها نشان می‌دهد که بخش خصوصی هنر نمایش وضعیت  به نسبت مطلوبی را تجربه می‌کند،‌ شاید اکثر تماشاخانه‌های خصوصی به شرایط مطلوبشان بازنگشته باشند اما مجموعه‌های فعال با توجه به سیاست‌های اداره کل هنرهای نمایشی با دست‌پر فعالیت می‌کنند.

9 نمایش تنها در تماشاخانه شهرزاد اجرا می‌شوند درحالی‌که دیگر تماشاخانه‌های خصوصی نیز فعالیت خوبی را تجربه می‌کنند.

در شرایطی که فعالیت این تماشاخانه‌ها و البته اجرای گروه‌های نمایشی در آن‌ها متحمل هزینه‌های بسیار است فعالیت چشمگیر آن‌ها نشان از آورده و سود مالی تئاتر و در ادامه نشان‌دهنده استقبال مخاطبان است.

تالارهای نمایشی دولتی که زیر نظر اداره کل هنرهای نمایشی فعالیت می‌کنند جدا از مجموعه تئاتر شهر که فعالیت آن پیش‌تر توضیح داده شد نیز در حال فعالیت و هدایت چرخه تئاتر روبه‌جلو هستند.

تالار حافظ با نمایش «دو دوز سایتوتک» و تماشاخانه سنگلج با نمایش «ژیک» میزبان هنرمندان و مخاطبان تئاتر هستند.

تالار مولوی مرکز تئاتر دانشگاهی ایران نیز با نمایش «توریست» به فعالیت خود ادامه می‌دهد،‌ البته پیش‌ازاین از سوی مدیریت این مجموعه برنامه‌هایی با محوریت آموزش تئاتر اعلام‌شده بود.

جشنواره تئاتر صاحبدلان، نمایش‌های میدانی«جهان بانو» و «جان فدا» نمونه‌های پر مخاطب امسال بوده‌اند. البته بررسی سطح کیفی و زیباشناختی این آثار نیاز به تحلیل دیگری دارد که در هفته‌های اخیر به صورت مفصل بدان خواهیم پرداخت. در حال حاضر تاکید بر گسترش تئاتر و جذب مخاطب است که این آثار تا حدودی در این بخش موفق عمل کرده‌اند.

فارغ از تمامی این اجراها و فعالیت‌های تئاتری شیوه جدید برگزاری جشنواره تئاتر فجر و تبدیل‌شدن این جشنواره از برآیند سال گذشته به ورود آثار جدید می‌تواند فردای جشنواره فجر تئاتر کشور را در شرایط مطلوبی قرار دهد چراکه تعداد آثار رسیده به جشنواره فارغ از پذیرش و یا عدم پذیرش در فجر نشان‌دهنده آماده بودن کامل تئاتری‌ها برای اجرا است.

اتفاقی که می‌تواند حال‌وروز تئاتر را به‌روزهای خوب قبل از کرونا بازگرداند.

پایان پیام/