سخنان زنده‌یاد عماد افروغ درباره منشور حکمرانی نهج‌البلاغه
12:22 2023/04/14
به گزارش خبرگزاری فارس، مرحوم عماد افروغ، جامعه‌شناس، پیش از این در گفت‌و‌گویی با اشاره به مفهوم حکمرانی در نهج‌البلاغه بیان داشت: از نهج‌البلاغه نه دموکراسی محض به دست می‌آید و نه تئوکراسی محض، بلکه یک مردم‌سالاری دینی به دست می‌آید که تعریف جدیدی از مشروعیت است و این پدیده نوظهوری است و انقلاب اسلامی هم در واقع ادامه همین تعریف از مشروعیت است.
وی با اشاره به اینکه مشروعیت خودش حاوی حقانیت و شرعیت از یک طرف و مقبولیت و رضایت عامه از طرف دیگر است، افزود: یعنی خود مشروعیت حاوی مقبولیت هم هست و این دلالتی دارد که باید به دلالت‌هایش توجه کرد، یعنی در نظام اسلامی حاکمی که حقانیت دارد، حق کودتا ندارد و به همین ترتیب مردمی که حقانیت حاکمان را پذیرفته‌اند به عنوان یک بال مشروعیت حق ندارند دور هر کسی حلقه بزنند. هر دو باید شکل بگیرد یعنی حاکمان باید ویژگی‌های خاصی داشته باشند و مورد قبول و رضایت عامه باشند و این را شما در سیره عملی حضرت امیر (ع) هم می‌بینید.
زنده‌یاد افروغ با بیان اینکه امام علی (ع) تا مادامی که مردم فوج فوج به سمت ایشان رو نیاوردند، هیچ اقدامی برای تشکیل حکومت نکرد، ابراز داشت: درباره بحث مقبولیت هم تا زمانی که مردم حلقه نزدند، ایشان هیچ اقدامی نکردند، کودتا نکردند و حتی به خلفا کمک هم کردند یعنی خلفایی که می‌آمدند و از ایشان مشورت می‌گرفتند، ایشان به آن‌ها مشورت می‌دادند ولی به هر حال این یک واقعیت تاریخی و مفهومی است که نظریه ایشان یک نظریه مردم‌سالاری دینی است و نه‌تنها نظریه ایشان، بلکه نظریه امام حسین (ع) هم مردم‌سالاری دینی است.
وی ادامه داد: یعنی امام حسین (ع) هم تا زمانی که دورشان حلقه نزدند و نامه‌های بیعت نفرستادند، ایشان هیچ اقدامی برای قیام نکردند، به رغم اینکه حقانیت داشتند و خلافت متعلق به ایشان بود، یعنی درست است که ایشان امام بود اما امامت، دلالت خلافت داشت و برای این‌ه امامت تبدیل به خلافت شود یک شرط دیگر هم دارد و آن بیعت است که بعدها با امام حسین (ع) بیعت شد و امام احساس کردند حجت تمام است و گفتند که امروز حجت تمام شد.
این جامعه‌شناس با تأکید بر اینکه یک منشور تمام‌عیار حکمرانی به نام نهج‌البلاغه در اختیار ما است، اظهار داشت: مایه تأسف است این کتاب حتی در جامعه شیعی ما و در حکومت شیعی و اسلامی ما مهجور مانده است. اگر این کتاب محور قرار گیرد، حداقل بحث عدالت امام علی (ع) مورد توجه قرار گیرد، آن زمان می‌فهمیم متاسفانه چقدر زیاد با آرمان‌های علوی و عدالتخواهانه مورد نظر امام‌علی (ع) فاصله داریم.
وی با اشاره به اینکه بسیاری از افراد در وصف عدالت سخن می‌گویند اما زندگی‌شان هیچ ارتباطی با این حرف‌ها ندارد و مردم هم این را متوجه می‌شوند، گفت: عدل نباید لقلقه زبان باشد، حرف حق و عدل را باید از کسی شنید که زندگی‌اش با حق و عدل انس داشته باشد. عدل را باید عمل کرد نه حرف زد. در اصل عدل گره‌گشای مباحث نظری ما حتی در مباحث عدالت است.
پایان پیام/
